سینما پارسی سلام

عصر امروز و در پنجمین روز از سی‌ودومين دوره جشنواره فیلم فجر، نشست پرسش و پاسخ فیلم «شیار 143» به کارگردانی نرگس آبیار، با حضور این کارگردان و سایر عوامل سازنده فیلم، در سالن سعدی برج ميلاد برگزار شد.

این فیلم برگرفته از یک نگاه زنانه به دفاع مقدس است و سعی کرده انتظار یک مادر که نمونه‌ای از زنان منتظر در جنگ تحمیلی ایران و عراق بوده است، به تصویر بکشد.

مریلا زارعی بازیگر نقش مادر شهید فیلم «شیار 143» در این نشست تحت احساسات شدیدی قرار گرفت و چند بار با گریه حرف هایش را قطع کرد او گفت: «خیلی خوشحالم که در این نقش بازی کردم. عذرخواهی می کنم که خیلی تحت تاثیر فیلم قرار گرفتم؛ زیرا با این نقش زندگی کرده بودم.»زارعی ادامه داد: «خیلی حرف برای گفتن دارم، اگر تحلیل بر این احساس من نبود نمی توانستم بعد از نمایش فیلم به جلسه پرسش و پاسخ بیایم و از انرژی های خوبی که از شما در سالن گرفتم تشکر کنم. از خانم آبیار که این متن زیبا را نوشتند از همه عوامل و بازیگران خوب کرمانی در کنار من بودند تشکر می کنم.»این بازیگر یادآور شد: «واقعیت این است که اگر تحت تاثیر قرار گرفتم، مثل مخاطب تحت تاثیر قرار گرفتم. تمام فیلم را با دقت و وسواس کار کردم تا به ساحت آدمی که من نقشش را بازی می کنم توهین نشود. از آقای حاتمی کیا تشکر می کنم. الان یکی از خبرگزاری ها پیامک داده که من فیلم «چه» را به «شیار 143» تقدیم می کنم.»مریلا زارعی درباره این که چه شد که بازی در این نقش را پذیرفت، توضیح داد: «وقتی سناریو به دستم رسید ایران نبودم؛ کنار رود راین این فیلمنامه را خواندم و دقیقا این حالت را داشتم که قهرمان «از کرخه تا راین» کنار رود راین داشت، فکر کردم باید برگردم و نقشی ایفا کنم که خیلی در حق شان کوتاهی کرده ایم.»زارعی همچنین متذکر شد: «وقتی فیلمنامه ای به دستم می رسد و مطالعه می کنم و قرار است بازی کنم ناخودآگاه موسیقی در ذهنم می آید و تمام آن فیلم را با موسیقی می گذارنم. در فضای سخت و سنگین سرچشمه من سازم را با مناجات سحرگاهی رمضان کوک کردم و فضا بسیار خوب بود و بیش از همه عوامل بیرونی این موضوع روی من تاثیر گذاشت و احوالم را پر کرد.»در ادامه مریلا زارعی نیز با بیان اینکه سازش را با مناجات سحرگاهی ماه مبارک رمضان کوک کرده است، اظهار کرد: شروع کار من با آغاز ضیافت خدا بود. درباره اینکه آیا فضای سرد سرچشمه روی من تاثیر گذاشت یا خیر نیز من همواره به عنوان بازیگر در صورتی از عوامل بیرونی تاثیر می پذیریم که به کارم کمک کند. گلاره عباسی نقش یکی از درخشانترین دختران سینمای ایران را بازی کرد و لحظاتی به نفع الفت سکوت و آرامش را لحاظ می کرد. من در این بخش انگار دخترم را هم فراموش کرده بودم.

آبیار در توضیح دلیل تاثیرگذاری نقش الفت گفت:‌ شاید از آن رو باشد که زارعی تمام مدت سر صحنه روزه بود و با زبان روزه بازی می کرد آنهم در آن شرایط سخت و روزهای گرم تابستان. شادمانفر فیلمبردارمان نیز سختی زیادی تحمل کرد. لوکشین ما ارتفاع زیادی از سطح دریا داشت و آنجا اکسیژن کم بود و ما همچنین در معدن و جایگاه‌های مختلف آن از ذوب تا ریخته گری فیلمبرداری داشتیم و در آن هوای گرم دوربین الکسای سنگین آنهم روی دست بسیار دشوار بود اما شادمانفر با وسواس و ظرافت کار خود را انجام داد.

نرگس آبیار کارگردان فیلم «شیار 143» گفت: «این کار رمانی بود به نام «اختر و روزهای تلواسه» که نوشته بودم؛ یکی از شخصیت های این رمان را به فیلم آوردم و قصه های فرعی هم به آن اضافه کردم که تبدیل به «شیار 143» شد.»کارگردان فیلم «شیار 143»  نیز در این باره توضیح داد: «در مورد اصرار دوربین روی دست باید توضیح دهم که ما در حقیقت با دید الفت جلو می رفتیم، در همه صحنه هایی که الفت بود از زاویه دید او دوربین روی دست بود و فکر می کردم که باید برای تماشاگر باورپذیر باشد. اصلا سعی نکردیم در فیلمبرداری خودنمایی کنیم، فیلمبرداری در خدمت روایت فیلم بود.»وی یادآور شد: «دفاع مقدس چیزی نیست که برای ما تمام شود؛ هنوز اثراتش را در زندگی خود می بینیم. جنگ هشت ساله پتانسیل خیلی خوبی برای فیلمسازان و هنرمندان فراهم می کند، ولی نحوه مقوله پرداختن به آن فرق دارد.»در پایان این نشست آبیار در توضیحاتی در خصوص لوکیشین و لحظات کار بیان کرد: من کرمانی نیستم تنها ترسم برای ساخت این کار نیز این بود که لوکیشین را نمی شناسم و نکند لهجه درست در نیاید اما با فضای روستا بیگانه نبودم چون اهل یزد هستم. در خصوص سکانس طالع بینی نیز این سکانس در واقع یک فضای 7 ساله را پر می کند و الفت که رنج فرزندش او را شکوهمند کرده استفضا را سطحی می بیند و می گذرد. بنابراین نوعی شخصیت پردازی نیز در این بخش بود در خصوص بخشهای مستند نیز باید بگویم ما راشهای متعددی دیدیم و بنا داشتیم این بخشها را با صدای آپارات پخش کنیم در یکی از بخش‌ها نیز عملیات والفجر مقدماتی نمایش داده شد که تهیه کننده آن تصاویر را از عراق به دست آورده بود.

در حالی نشست پرسش و پاسخ «شیار 143» برگزار شد که مهمترین نکته آن حضور ابراهیم حاتمی کیا و دفاع تمام قد او از دومین فیلم نرگس آبیار و انتقاد شدیدش از هیات انتخاب بود که این فیلم در فهرست اولیه قرار نداشت.ابراهیم حاتمی کیا با حضور در جمع خبرنگاران اظهار داشت: پارسال فیلم «هیس دخترها فریاد نمی زنند»، فیلمی بود که حرف بخشی از اجتماع را می زد و با استقبال خوبی هم مواجه شد، امسال هم «شیار 143» همین طور بود و مورد استقبال قرار گرفت. این نشان می دهد که وقتی سینمای ما حرف مردم را بزند و با آمال و آرزوهای مردم هماهنگ شود، مردم احساس خوبی نسبت به سینما پیدا می کنند.این کارگردان سینما همچنین در خصوص دلیل گفتار شدن سینمای ایران به ورطه کلیشه ها اظهار داشت: این بلایی است که جشنواره های خارجی و سلیقه هایی از آن ور آب به جان سینمای ایران انداخته اند. چیزی که نتیجه اش بحران تماشاچی در سینمای ایران است واقعیت این است که ما فیلم ها را برای مردم ایران نمی سازیم،و برای آن طرف آبی ها ساختیم و باید پاسخگوی این وضعیت باشیم.وی همچنین در خصوص این نکته که سیاست های دولتی را چه قدر در به وجود آوردن این وضعیت موثر می دانید خاطرنشان کرد: بحث های من فراتر از سیاست های دولت های مختلف است.کارگردان فیلم سینمایی «چ» همچنین با تمجدید از «شیار 143» در جمع خبرنگاران تاکید کرد: «شیار 143» فیلمی بسیار عالی زیبا و تاثیرگذار از آب درآمده بود. وقتی در نشست خبری این فیلم نشستم، دیدم که حیای عوامل این فیلم واقعا در خود فیلم منعکس شده است.من غیر از خانم زارعی و شادمان فر، فیلمبردار فیلم فرد دیگری را در این جمع نمی شناختم؛ اما فیلم آنها به گونه ای ساخته شده است که ذهن مخاطب ایرانی را درگیر خود می کند.دلم می خواست که من هم سهمی در این فیلم داشتم.کارگردان «آژانس شیشه ای» همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به ضمون فیلم آیا او می توانست «شیار 143» را بسازد. گفت: این فیلم زنانه است و خوشبختانه بیان، زبان و احساسش زنانه است و این زیباست. قطعا من نمی توانم این فیلم را بسازم.

حاتمی کیا افزود: این فیلم امید می دهد. در اوج به نظر ناامیدی و در فضایی که فیلم می تواند کاملا ناامید کننده باشد حرف از امید زده می شود و این معجزه فیلم است.چیزی که در این فیلم هست را خیلی فیلم های دیگر که حتی در مورد مصائب اجتماع صحبت می کنند را دارد، اما متاسفانه زبانی را انتخاب می کنند که در انتها تماشاگر منکوب می شود و در خود فرو می رود، این فیلم اتفاقا انرژی را به همراه می اورد. همان انرژی که خانم آبیار در نشست رسانه ای درباره قیچی کردن فرش به آن اشاره کردند. این یعنی زندگی تازه.وی خاطرنشان کرد: این فیلم زبان و بیان مذهبی دارد. برخلاف فیلم هایی که حرف از دروغ می زنند، اما خودشان دروغ گو هستند، در این فیلم کاملا احساس می شود که با امید به خانواده شهدا و انتظار این عزیزان نگاه می کند. این همان فرهنگ مذهبی است که ما نسبت به مقوله انتظار داریم.این فیلم شیعه است. این فیلم فیلم انتظار است.این کارگردان سینما در بخش پایانی حرف هایش در جمع خبرنگاران در خصوص فیلم سینمایی «چ» گفت:در سینماهای مردمی استقبال از «چ» الحمدالله خوب بوده است، و احساس می کنم فضای سینماهای مردمی با کاخ جشنواره مقداری متفاوت است.او بار دیگر با اعتراض به عدم ورود ابتدایی «شیار 143» به بخش سودای سیمرغ جشنواره فجر گفت: این روند باید آسیب شناسی شود. من تاکید می کنم که این روند باید آسیب شناسی شود و آن دوستان باید پاسخگو باشند. هر کدام از اعضای هئیت انتخاب تجربه های سینمایی دارند، اما من پاسخ این اعتراض را از مسئول جشنواره فجر می خواهم.این کارگردان سینما در ادامه انتقاد خود از هیات انتخاب جشنواره اظهار داشت:این چه ترکیبی در هیات انتخاب است که به چنین انتخابی منجر می شود. این برای من مساله است. چه خوابی برای این دوستان رخ داده که این دوستان نتوانستند این فیلم را در جشنواره تحمل کنند و عوامل آن مجبور به لابی برای حضور در جشنواره شوند. این بچه ها تازه وارد سینما شده اند ، پشتوانه بزرگی ندارند، وزیر وقت با آنها عکس یادگاری می گیرد اما بودجه ای به آنها نمی دهد. این بچه ها باید حمایت شوند. این فیلم دیگر باید چه گونه می بود که مورد حمایت واقع می شد.حاتمی کیا افزود: این دوستان هئیت انتخاب یا خواب بوده اند که این فیلم را ندیده اند و یا در احوالات دیگری بوده اند، اما اگر معتقد شویم که حق آنهاست که انتخاب کنند و این فیلم را به جشنواره نفرستند باید بگوییم که وای بر این سینما.من قصد اهانت به دوستان هئیت انتخاب ندارم اما حق دارم که از این فیلمی که از جریان بچه های جنگ و مادران شهدا می گوید در دفاع از آنها بگویم که دوستان همکار برای شما متاسفم.حاتمی کیا در ادامه افزود: «شیار 143» مظلومانه با این کیفیت ساخته شد و حرفی که می زند همه ما را متاثر کرده است و حال همه ما را خوش کرده است، وقتی از پای فیلم بلند می شویم حال همه ما خوب شده است.چرا وقتی فیلم های دیگر را می بینیم احساس می کنیم که حال بدی داریم و نیاز داریم به خلوتی برای فرار از خفگی برویم. من سر این فیلم خیلی گریه کردم، اما وقتی از سالن بیرون آمدم، احساس می کنم شادابم و حالم خوش است و همین باعث شد که «چ» را تقدیم به این فیلم کنم. این همان نمونه ای از سینمایی است که به نظر می رسد دارد از فضایی به ظاهر ناامید کننده حرف می زند، اما بسیار امیدوارانه است. این همان نمونه ای است که باید از آن حرف زده شود. برخلاف فیلم هایی که در ظاهر عنوان رحمانی دارند، و در واقع شیطانی اند و مخاطب را منکوب و مایوس می کنند. مگر مردم ما کم مشکلات دارندحاتمی کیا با یادآوری سالهای ساخت فیلم «از کرخه تا راین» گفت: آن زمانی که این دوران را می ساختم به من می گفتند این سالها دوران بزم و سازندگی و چه و چه است و این حرفها نباید زده شود، ولی این فیلم را مردم با عمق جان پذیرفتند، چون احساس می کردند حرف خودشان است، این فیلم هم از غصه حرف می زند، اما در انتها به بیننده انرژی و قدرت می دهد.حاتمی کیا در پایان گفت: برای دومین باری است که فیلم را می بیینم، نمی خواهم فیلم را تحلیل کنم، ایراداتی جزئی هم به فیلم دارم؛ اما با همه این احوال فیلم، فیلم بسیار خوب و باشرفی است.این فیلم فراتر از سیمرغ های ماست و من اصلا قائل به این نیستم. با سیمرغ نمی شود پاسخ این فیلم را داد،بسیاری مرغ های دیگر نیاز داریم تا این پرواز رانشان دهیم.

ابراهیم حاتمی‌کیا فیلمساز سینمای دفاع مقدس که عصر امروز چهارشنبه 16 بهمن در برج میلاد حاضر شده و به تماشای فیلم سینمایی «شیار 143» به کارگردانی نرگس آبیار نشسته بود در گفتگو با «مهر» دیدگاه خود درباره این فیلم دفاع مقدسی را اینگونه بیان کرد: فیلم «شیار 143» حرف تازه ای از جنس سینمای دفاع مقدس بیان می کند و خوشبختانه با ساختن فیلم هایی از این دست متوجه می شویم هنوز حرف های نگفته زیادی درباره دفاع مقدس داریم.کارگردان فیلم «از کرخه تا راین» در ادامه متذکر شد: من امسال با فیلم «چ» در سی و دومین جشنواره فیلم فجر حضور داشتم که اتفاقا بازیگر نقش زن آن مریلا زارعی است اما من با افتخار این فیلم را به مریلا زارعی بازیگر نقش الفت و نرگس آبیار کارگردان فیلم «شیار 143» تقدیم می کنم.وی افزود: این دو بانو با قدرت و تلاش بسیاری که به خرج دادند توانستند برشی زیبا از دفاع مقدس را به تصویر بکشند.حاتمی کیا شخصیت حاج کاظم در فیلم «آژانس شیشه ای» را با کاراکتر الفت در فیلم «شیار 143» مقایسه کرد و گفت: الفت شخصیت اصلی فیلم «شیار 143» با نقش آفرینی مریلا زارعی مانند حاج کاظم فیلم آژانس شیشه ای هم در سینما و هم در ذهن مردم به خوبی به یادگار باقی خواهد ماند.کارگردان فیلم سینمایی «چ» گفت: به اعتقاد من الفت با فیلم «شیار 143» در سینما متولد شد. در جامعه زنانی از جنس الفت بوده اند اما متاسفانه همکاران ما چشمشان را بر این زنان فداکار ایرانی بسته‌اند.وی تصریح کرد: متاسفانه در فیلم های ایرانی آنقدر که زنان خیابانی را می بینیم همسران و مادرانی از جنس الفت را نمی‌بینیم.کارگردان فیلم سینمایی «به رنگ ارغوان» گفت: خوشبختانه نرگس آبیار کارگردان این فیلم سینمایی با نگاه زنانه ای که به داستان داشت توانست زنانی از این جنس را به سینمای ایران هدیه دهد.حاتمی کیا در پایان صحبت های خود با اشاره به آخرین سکانس فیلم «شیار 143» و ملاقات الفت با پیکر فرزندش گفت: به اعتقاد من سکانس آخر فیلم زیباترین سکانس این فیلم سینمایی بود. در واقع بهترین تصویر از ملاقات مادر با فرزندش را به نمایش گذاشت. لحظه ای که الفت فرزند رشید خود را پس از سالها به آغوش می کشد از جمله تاثیرگذارترین لحظه های فیلم بود.

گلاره عباسی دیگر بازیگر «شیار 143» نیز بازتاب‌های فیلم را شوک آور دانست و گفت: جنگ برای منِ دهه شصتی که فکر می کردم همه جای دنیا بچه ها شرایطی مثل من دارند خانه اشان ناامن است و پدر معلوم نیست از خانه که بیرون می رود دوباره برگردد یا خیر، با این فیلم معنا پیدا کرد. واکنش پدرم پس از تماشای این فیلم جالب بود او مرا در جمعیت در آغوش گرفت و چند بار بغلم کرد. ابراهیم حاتمی کیا هم فیلم را نگاه می کرد و تمام اینها احساس خوشایندی در من ایجاد کرد.وی ادامه داد: من عاشق بازیگریم و تمام تلاشم این بوده از طوفان‌هایی که مدام این طرف و آن طرفم می کرد سالم بیرون بیایم حالا که مریلا زارعی را دیدم فهمیدم می شود بعد از سالها تجربه باز هم عاشق کار باشی و مقاومت کنی.